İngiliz hükümeti 1786’da Yeni Güney Galler’e yerleşmeye karar verdi ve kolonizasyon 1788’in başlarında başladı. 1851’de altının bulunmasıyla birlikte büyük değişimlere uğrayan Avustralya kolonileri kendi kendini yönetir hale geldi. Artan nüfus kadar zenginliğin de arttığını düşünen İngiliz hükümetinin tutum değişikliğine aslında altın sebep oldu. Kolonilerin yüzdesi, siyasi sorumluluk üstlenmelerini haklı çıkardı.
İlk olarak Yeni Güney Galler’de ve kısa süre sonra yeni Victoria kolonisinde altının keşfi, profesyonel ve yetenekli insanlar da dahil olmak üzere yeni gelenlerin akınına yol açtı. 1850’lerde Victoria, dünyadaki altının üçte birinden fazlasını üretiyordu. 1852 ile 1870 yılları arasında altının ihracat değeri yünden daha fazlaydı. Avustralya altınının çoğu, onu pound için bir altın standardını korumak için kullanan İngiltere’ye ihraç edildi. Artan nüfusun taleplerini karşılamak için 1850’lerden itibaren tarım, ulaşım ve sanayi gelişti.
Güney Avustralya, büyük ölçüde kendi sermaye kaynakları sayesinde, buğday üretimini keskin bir şekilde artırdı, tarım makineleri imalatına başladı ve Victoria’ya tahıl göndermek için nehir taşımacılığına öncülük etti. Yeni Güney Galler ve Victoria’nın sömürge hükümetleri demiryolları inşa etmeyi üstlendiler, ancak farklı ölçülerin seçimi, ulaşımda nihai bir büyük sorunun kaynağıydı. Dökümhaneler ve tersaneler dahil olmak üzere işleme, imalat ve mühendislik gibi her türden endüstri Sidney ve Melbourne’da kuruldu. Ancak Batı Avustralya ve Tazmanya benzer bir gelişme yaşamadı. Avustralya Topluluğu 1 Ocak 1901’de kuruldu.
Avustralyalı seçmenler tarafından bir anayasa taslağının onaylanmasından sonra, İngiliz Parlamentosu 1900’de İngiliz Milletler Topluluğu’nun var olmasını sağlamak için bir yasa çıkardı. Anayasa, devlete veya federal hükümete belirli tanımlanmış yetkiler verdi; kalan tüm yetkiler, eyalet olarak yeniden adlandırılan altı koloninin hükümetlerine verildi. Bu açıdan ve ayrı ve bağımsız yargı sistemiyle, siyasi sistem Amerika Birleşik Devletleri’ninkine benziyordu. Yürütme yetkisi, iki meclisli yasama meclisinin alt kanadından sorumlu bir başbakanın başkanlık ettiği bir kabine ile İngiliz modeline göre kuruldu. İkinci Dünya Savaşı’nın sonu ve ardından Vietnam Savaşı, Avustralya’ya bir göçmen akınına yol açtı.
Karlı Dağlar Programı (1949 – 1974), %70’i 30 farklı ülkeden göçmen olmak üzere 100.000 kişiyi istihdam etmiştir. Sürekli Asya göçü 1970’lerde başladı ve şimdi dünyanın her yerinden insanlar Avustralya’yı evi olarak görüyor. Bu, eşitliği ve net sınıf ayrımlarının olmamasıyla tanınan Avustralya toplumuyla Avustralya yaşamının birçok yönüne yansır.
Avustralya’yı Kim Keşfetti?
Aborjinler Avustralya’yı bulan ilk insanlardı. Ama dünyanın neresinde olduklarına dair hiçbir fikirleri yoktu. Mevcut bir yeri de aramıyorlardı. Yani kısacası bugün Avustralya dediğimiz topraklara tesadüfen rastladılar. Muhtemelen yaklaşık 50.000 yıl önce geldiler. Aborjinlerin ataları yaklaşık 60.000 yıl önce Afrika’yı terk etti ve Avustralya’yı dünyanın geri kalanından ayıran bir okyanusla karşılaşmadan önce Hindistan, Malezya, Borneo, Papua Yeni Gine ve Timor’a göç etti. İnsanlar o zamanlar kanoları ve tekneleri icat etmedikleri için okyanusu aşıp Avustralya’ya nasıl geldikleri belirsiz.
Büyük olasılıkla buraya kazara, sürüklenen molozlarla veya hatta okyanusu süpürürken onları flotsamlara yapışarak taşımış olabilecek bir tsunami ile geldiler. Endonezya, Hindistan ve Çin’den gelen balıkçıların ve tüccarların binlerce yıl boyunca kuzey Avustralya’yı ziyaret etmiş ve yerel yerlilerle ticaret yapmış olabileceğine dair bazı kanıtlar var. Bu temas düzensiz ve önemsizdi. Avustralya’nın vahşi köpeği Dingo, Avustralya’ya ilk kez yaklaşık 5000 yıl önce böyle bir ziyaret sırasında gelmiş olabilir.
Yerli Avustralyalılar on binlerce yıldır kıtada yaşarken ve yakındaki adalılarla ticaret yaparken, Avustralya’ya bir Avrupalı tarafından belgelenen ilk çıkarma 1606’da yapıldı. Hollandalı kaşif Willem Janszoon, Cape York Yarımadası’nın batı yakasına indi ve yaklaşık 300 km’lik bir kıyı şeridi çizdi. 26 Şubat 1606’da, Janszoon’un kaptanlığını yaptığı Hollandalı yelkenli Duyfken, Carpentaria Körfezi’ndeki Pennefather Nehri açıklarına ulaştı. Mürettebat karayı bataklık ve oradaki insanları düşmanca buldu. Karadaki çeşitli seferler sırasında mürettebatından on tanesini kaybettiler. Janszoon oraya “Yeni Zelanda” adını verdi ve oradan ayrıldı. Janszoon, Avustralya’yı keşfettiğinin farkında değildi.
Arazinin daha kuzeydeki Yeni Gine adasının bir parçası olduğunu düşündü. Janszoon’dan sonra birçok Hollandalı kâşif kuzey, batı ve güney kıyı şeridi boyunca yelken açtı. James Cook, 1770 yılında doğu kıyısına ayak basan ilk kayıtlı kaşifti. Yanında daha önceki Hollanda keşiflerine dayanan kuzey, batı ve güney kıyılarını gösteren haritalar vardı. James Cook liderliğindeki İngilizler, 29 Nisan 1770’te Avustralya’nın doğu kıyısındaki Botany Körfezi’ne vardılar. Avustralya’yı ilk keşfedenler kesinlikle onlar değildi. Ancak, İngilizler Avustralya’nın tüm kıyı şeridinin haritasını çıkarmaya devam ettiler ve bu arazinin gerçekten de Terra Australis olduğunu fark eden ilk kişiler oldular.
Avustralya’nın Bağımsızlığı İlan Etmesi
Avustralya, kendisini İngiliz siyasetinden ve etkisinden kurtarmak için uzun ve yavaş bir yol izledi. Bu, 1901’de ülkenin federalleşmesiyle başladı. Birleşik Avustralya topluluğu olarak, Avustralya eyaletleri ilk kez resmi bir ilişkiye sahipti. Bundan önce, devletlerin gerçek bir etkileşimi yoktu, bunun yerine kendi işlerine odaklanıyorlardı. Uzun yıllar boyunca, ortak düşmanlara karşı savaşlar ilan edildiğinden, Avustralya meseleleri İngiltere ve Amerika’nınkileri yansıtıyordu. Ancak 1986’da Avustralya Yasası, Avustralya’yı İngiliz siyasetinin gölgesinden kaldırarak tamamen bağımsız bir ulus haline getirdi. Bu, 1999’da Avustralya’nın cumhuriyet olma ve İngiliz monarşisinden uzaklaşma referandumu düzenlemesiyle neredeyse bir adım daha ileri götürüldü. Ancak bu önerge %55-45 oranında reddedildi.
Avustralya, Birleşik Krallık’tan aşamalı olarak tam egemenlik elde etti. İngiliz Parlamentosu, altı Avustralya kolonisinin Avustralya Topluluğu’nun bir parçası olarak kendi başlarına yönetmesine izin veren bir yasa çıkardı. Avustralya, 1 Ocak 1901’de İngiliz Parlamentosu’nun altı Avustralya kolonisinin Avustralya Topluluğu olarak kendi haklarına göre topluca yönetmelerine olanak tanıyan bir yasayı kabul etmesiyle bir ulus oldu. Bu, elde edilmesi uzun yıllar ve birkaç referandum gerektiren dikkate değer bir siyasi başarıydı. Önümüzdeki kırk yıl boyunca, Avustralya kademeli olarak dış politikası üzerinde kontrol kazandı. O yıl Londra’da düzenlenen İmparatorluk Konferansı’nın sonunda yayınlanan 1926 tarihli Balfour Deklarasyonu, Birleşik Krallık ve Dominyonların “Britanya İmparatorluğu içinde özerk Topluluklar olduğunu, statü bakımından eşit olduğunu ve hiçbir şekilde iç ve dış işleri bakımından birbirine tabi olmadığını kabul etti.” Bağımsızlık 1931’de teklif edildi ve 1942’nin sonlarında ele alındı.
Federasyondan 2. Dünya Savaşı’na kadar dış politika İngiltere tarafından kontrol ediliyordu ve Avustralya’nın Britanya’nın yanında savaşması bekleniyordu (her iki dünya savaşında da olduğu gibi). 1901’de bir ülke olmasına rağmen, Avustralya’nın İngiltere dışında ilk diplomatik misyonunu kurması 1940’a kadar mümkün olmadı. 1930’ların sonlarına kadar, Avustralya’nın dışişleri departmanı, esas olarak ticaret ve göçe odaklanmaktan bugün var olan geleneksel diplomatik özerkliğe geçti. Aralık 1931’de Birleşik Krallık, bu ilişkiyi kodlayan Westminster Tüzüğü’nü onayladı; Ancak tüzük, hükümlerinin Avustralya hükümeti tarafından resmi olarak kabul edilene kadar yürürlüğe girmeyeceğini belirtti. 9 Ekim 1942’de Avustralya’nın Westminster Evlat Edinme Yasası Yasası yasalaştı. Yasa, “Majesteleri Kral ile Almanya arasındaki Savaşın Başladığı” tarih olan 3 Eylül 1939’a kadar geriye dönük olarak yürürlüğe girdi. 2010 yılı, Amerika Birleşik Devletleri ile Avustralya arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasının 70. yıl dönümüdür.
Aborjin Halkı
Aborijin tarihi hikayeler, danslar, mitler ve efsaneler yoluyla günümüze aktarılmıştır. Rüya gibi bir tarihe sahiptir. Hiçbir özelliği olmayan dünyanın nasıl dağlara, tepelere, vadilere ve su yollarına dönüştüğünün tarihidir. Bu tarih, yıldızların nasıl oluştuğunu ve güneşin nasıl oluştuğunu anlatır.
Avustralya’da her birinin kendi dili ve bölgesi olan ve genellikle çok sayıda ayrı klandan oluşan yaklaşık 500 farklı Aborjin halkı vardır. Arkeologlar, Aborijinlerin Avustralya kıtasına ilk olarak yaklaşık 45.000 yıl önce geldiklerine inanıyor. Aborjinlerin kendileri ise yaratılışlarının izini, dünyanın ilk oluştuğu çok eski bir çağ olan Dreamtime’a kadar sürer. Bugün Aborijinlerin yarısından fazlası kasabalarda, genellikle de varoşlarda korkunç koşullarda yaşıyor.
Birçoğu, topraklarını ele geçiren sığır çiftliklerinde işçi olarak çalışıyor. Neredeyse hepsi, özellikle kıtanın kuzey yarısında, topraklarına tutunmayı başardı ve hala “çalı otu” avlayıp topluyor. Önceki zamanlarda limanın ön kıyılarında yaşarlar, bölgenin sularında ve iç bölgelerinde balık tutar, avlanırlar ve çevredeki çalılardan yiyecek toplarlardı. Kendi kendine yeten ve uyumlu olan bu kabileler, kendi kaynaklarının yeterliliğinden ve diğer kabile gruplarıyla ticaret iyi kurulmuş olduğundan, topraklarından uzağa seyahat etmeye gerek duymadılar. İngilizlerin ilk işgalinden bu yana, Aborijin halklarının toprakları onlardan çalındı veya yok edildi. 1992 yılına kadar, Aborijin topraklarıyla ilgili olarak İngiliz ve ardından Avustralya yasalarını yöneten ve nihayet bozulan bir yasal ilke mevcuttu. İngilizler gelmeden önce arazi üzeri boştu, hiç kimseye ait değildi ve meşru olarak alınabilirdi.
Çoğunun bugün hala iade edilmesi gerekiyor ve topraklarını kaybetmeleri Aborijin halkları üzerinde yıkıcı bir sosyal ve fiziksel etki yarattı. İlk istilalar aynı zamanda binlerce kişiyi öldüren devasa hastalık dalgalarını da ateşledi ve pek çoğu da katledildi. Topraklarının ilk işgalinden yüz yıldan biraz daha uzun bir süre sonra, sayıları tahminen bir milyondan 60.000’e düştü. Tüm Aborjin alanları, Aborjin halkı için önemlidir çünkü bunlar, Avustralya’nın geçmişteki Aborjin işgalinin kanıtıdır ve geleneksel kültürleriyle bir bağlantı olarak değer görürler.
Bize günlük geleneksel yaşamı anlatan üretim teknikleri ve bunlarla ilişkili hayvanlar incelenerek büyük bir içgörü elde edildiğinden, taş teknolojisine ilişkin bilimsel araştırmaya vurgu yapılmaktadır. Bu alanların ne için kullanıldığına dair ipuçları, geleneksel bilginin aynı derecede kaybolmadığı Avustralya’nın diğer bölgelerinden Yaşlılarla konuşarak da tahmin edilebilir. Avustralya’nın her yerinin farklı bir hikayesi var.
Avustralya’da Neden İngilizce Konuşuluyor?
Diğer tüm İngilizce konuşulan ülkelerde olduğu gibi, İngilizcenin kökeni de sömürgecilikle bağlantılıdır. İngiltere, ülkeleri ve insanları kontrol altına aldıktan sonra dili, kanunları, eğitimi ve kültürü empoze etti. İngiltere’den yerleşimciler ilk kez Avustralya’ya 1788 yılında geldi geldi.
Avustralya İngilizcesi, Birinci Filo 1788’de Yeni Güney Galler Kolonisini kurduktan sonra İngiliz ve İrlanda İngilizcesinden ayrılmaya başladı. 1820’lere gelindiğinde, yerli sömürgecilerin konuşması, Britanya ve İrlanda’daki konuşmacılardan belirgin şekilde farklıydı. O zamanlar şehir bölgelerinde suç gerçek bir sorun haline geldi ve hapishaneler doluydu. İngiltere daha önce suçluları ABD’ye göndermişti, bağımsızlık savaşından sonra bu artık bir seçenek değildi ve bu yüzden Avustralya’ya gemiyle sekiz aylık bir yolculuğa gönderildiler.
İngiliz yerleşimciler Birleşik Krallık’ın her yerinden geldiler ve kendileri de anlamakta güçlük çekecekleri bir dizi İngiliz aksanına sahiptiler. Bu nedenle diğer yerleşimciler tarafından anlaşılmak için lehçelerini ve şivelerini değiştirmek zorunda kaldılar. İngiliz dilindeki bu değişiklikler, bugün var olan Avustralya İngilizcesine yol açan nesiller boyunca devam edecekti. Bugün aşina olduğumuz, Avustralya’ya özgü İngilizce çeşitliliği, karışımda baskın olan İngiltere’nin güneydoğusundan gelen lehçeler olmasına rağmen, başlangıçta 1788’den itibaren Britanya Adaları’nın farklı bölgelerinden gelen İngiliz lehçelerinin karıştırılmasından ortaya çıktı.
Bu insanların önemli bir yüzdesi iki dilli veya çok dilli olsa bile, vatandaşların %80’inden fazlası tarafından evde birinci dil olarak düzenli olarak İngilizce konuşulmaktadır. Bu nedenle İngilizcenin Avustralya’da resmi dil olduğu kabul edilmektedir. Herhangi bir dilde olduğu gibi, Avustralya İngilizcesini konuşanlar arasında birçok farklılık mümkündür. Telaffuz, kelime dağarcığı, dilbilgisi ve etkileşim tarzları gibi konularda farklılıklar ortaya çıkabilir ve bu farklılıklar sosyal, kültürel ve bölgesel faktörler gibi.
Avustralya İngilizcesinin üç ana alt grubu tanınır ve hepsi kendi varyasyonlarıyla tanınır: Standart Avustralya İngilizcesi, Aborijin İngilizcesi ve Etnokültürel Avustralya İngilizcesi. Kullanılan yazılı İngilizce, yazımda birkaç farklılık olmasına rağmen, Britanya İngilizcesi ile yakından ilişkilidir. Vize veya vatandaşlık başvurusu gibi bir devlet başvurusunu desteklemek için gereken tüm resmi belgeler İngilizce olmalıdır. Avustralya İngilizcesinin doğduğu özel lehçe karışımından, ardından doğal dil değişimi kalıpları ve çeşitli dilbilimsel ve kültürel etkilerden, Avustralya İngilizcesi dünyadaki İngilizler arasında ayırt edici bir çeşitlilik haline geldi ve büyümeye ve değişmeye devam ediyor.
